Acceptance and Commitment Therapy
‘In je angsten zitten je waarden en in je waarden zitten je angsten’. (Steven Hayes)
Het leven kan soms knap ingewikkeld zijn. We hebben vaak de neiging om moeilijke gedachten, gevoelens en ervaringen te controleren of te vermijden. Dit helpt soms op kort termijn (overlevingsmechanismen) maar op lange termijn kan dit juist erg belemmerend werken. Met behulp van de Accceptance and Commitment Therapy (ACT) gaan we samen onderzoeken hoe je met moeilijke gedachtes, gevoelens en ervaringen omgaat en wat het effect daarvan is. Deze therapie maakt veel gebruik van metaforen en ervaringsgerichte oefeningen. Daardoor wordt ACT een duidelijke maar speelse vorm van therapie. ACT bestaat uit zes verschillende vaardigheden: acceptatie, defusie, mindfulness, het zelf, waarden en toegewijd handelen. Door deze vaardigheden te oefenen word je je er niet alleen bewust van hoe je met dingen omgaat, maar ook hoe je daar anders mee om kunt gaan waardoor er meer psychische flexibiliteit ontstaat.
Tijdens en na mijn begeleiding krijg je toegang tot de ‘ACT guide‘: een app waarin er, op maat, ACT en mindfulness oefeningen beschikbaar worden gesteld. Dat vergemakkelijkt het thuis oefenen en vaardiger worden.
De 6 ACT vaardigheden
Acceptatie
Acceptatie ofwel bereidheid is een alternatief voor controle en vermijding. Op basis van het besef dat vermijden en bestrijden niet, of zelfs averechts werkt, gaan we een ander pad bewandelen. We gaan deze moeilijke gedachten, gevoelens en ervaringen niet oplossen, maar kijken hoe je hier op een andere manier mee kunt leren omgaan. Dit doen we door te oefenen met beeldend werk, waarbij we deze moeilijke gedachtes, gevoelens en ervaringen bewust en actief toelaten . Je vaardigheid (bereidheid) wordt in deze fase getraind en zorgt voor nieuwe inzichten.
Defusie
Gedachten kunnen soms echt aanvoelen. Als je bijvoorbeeld denkt aan het bijten in een citroen, dan geeft dit een sterke gevoelsreactie. Dat geldt ook voor emoties. Voor je het weet voel je echter emoties die er niet zijn, omdat die emoties (gedachten) worden geleid door taal. Dit is wat taal kan doen. Taal kan zodoende allerlei negatieve emoties uitlokken en voor psychische problemen zorgen.
Als je deze gedachten erg serieus neemt en ernaar gaat handelen, ondanks het vervelende gevoel dat je erbij ervaart, ga je er uiteindelijk van lijden. Binnen deze fase leer je daarom de gedachten die het je moeilijk maken op een afstand te observeren. Door beeldende opdrachten en ervaringsgerichte oefeningen kun je deze gedachten wat luchtiger benaderen. ‘Jij bent niet je gedachten en je gedachten zijn niet de waarheid’.
Mindfulness
Vaak zijn we in gedachten vooral met het verleden of met de toekomst bezig. Hierdoor missen we het contact met het hier en nu. Beeldend werken is in het hier en nu zijn. We maken gebruik van materiaal dat je zintuigen prikkelt. Zo leer je om bewust contact te maken met je zintuigen en interne belevingen, met je gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties. Ook de oordelen die je verstand produceert worden binnen deze fase actief toegelaten.
Het Zelf
Wat is de relatie met jezelf? Hoe denk je over jezelf, en hoe ga je met jezelf om? Ben je je eigen beste vriend, of denk je dat de relatie met jezelf wel wat vriendelijker mag zijn. We zijn erg gewend om onze identiteit te definiëren aan onze gedachten: ‘Ik denk… dus ik ben….’. Tijdens het beeldend werken gaan we de vragen ‘wie ben ik, wat wil ik en wat zijn mijn behoeften?’ onderzoeken met je gedachten op de achtergrond. Dit zorgt dat je meer loskomt van vaak strenge en negatieve gedachten en dat je een meer flexibelere relatie met jezelf creëert.
Waarden
Wat vind jij diep van binnen belangrijk in het leven? Zit er verschil in wat je moet doen (regels), en wat je eigenlijk zou willen doen (waarden)? We zitten vol strenge regels, wat er vaak toe leidt dat je niet doet wat je graag zou willen doen. Via beeldend werken kun je in beeld brengen en onderzoeken welke waarden voor jou echt belangrijk zijn. Hoe zou jij je leven willen leiden en wat zou je doen als alles mogelijk was?
Toegewijd handelen
Als je duidelijk hebt hoe je vanuit jouw waarden je leven wilt leiden, kun je bewust gaan kiezen. Ben je bereid om je angst en je zeurende gedachten onder je arm mee te nemen en te gaan doen wat je wilt doen? Dan leer je een plan van aanpak maken om je dromen te verwezenlijken. De reis ernaartoe gaat tijdens deze fase altijd gepaard met het bewust en flexibel omgaan met moeilijke gedachten, gevoelens en omstandigheden. ‘Pijn hoort nu eenmaal bij het leven, dus omarm het dan maar’. Hoe wil je dat je leven er uit ziet, als je er straks op terug kijk?
Acceptance and Commitment Therapy’ (ACT) (Hayes, Wilson & Strosahl) is een derde generatie gedragstherapie. Binnen de beeldende therapie werk ik tevens met deze erkende evidence based therapy.
